राम हा भारताचा विश्वास आहे, राम हा भारताचा पाया आहे, राम लोकांच्या हृदयात आहे… राम प्रत्येक कणात आहे. अयोध्येच्या तीर्थक्षेत्रात अशा भगवान श्री रामाचे भव्य मंदिर बांधल्यामुळे, संपूर्ण राष्ट्र एकजूट, आनंदी आणि भगवान रामाच्या भावनेने भरलेले दिसत आहे. वर्षानुवर्षे त्याग आणि तपश्चर्येनंतर, २२ जानेवारी २०२४ चा तो सुवर्ण दिवसही सर्वाना बघायला मिळाला, जेव्हा भव्य दिव्य राम मंदिर अयोध्येत स्थापित झाले. तेव्हा प्रत्येक भारतीयाचे हृदय श्रद्धेने भरून गेले. बोलण्यासारखे खूप काही होते पण सर्वांचे घसे दाटलेले होते. डोळ्यांतून आनंदाश्रू वाहत होते. कन्याकुमारीपासून काश्मीरच्या खीर भवानीपर्यंत… सोमनाथपासून काशी विश्वनाथपर्यंत, बोधगयापासून श्रवणबेळगोळापर्यंत, संपूर्ण देश रामाच्या भावनेने भरलेला होता. त्यावेळी देशाचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले होते की त्यांनी राम मंदिराच्या गर्भगृहात साक्षात दिव्य चैतन्य अनुभवले आहे.
आज राम मंदिर प्राण प्रतिष्ठानचा पहिला वर्धापन दिन आहे. गेल्या एका वर्षात अयोध्येत भाविकांची संख्या अनेक पटींनी वाढली आहे.बरोबर १ वर्षांपूर्वी प्राण प्रतिष्ठा नंतर, अवघ्या बारा दिवसांत २५ लाख लोकांनी रामलल्लाचे दर्शन घेतले होते.त्यानंतर आजपर्यंत दररोज देश-विदेशात राहणारे लाखो भक्त प्रभू श्रीरामांचे दर्शन घेण्यासाठी रामनगरीत पोहोचत आहेत.
१ जानेवारी २०२५ रोजी नवीन वर्षाच्या निमित्ताने, अयोध्येतील राम मंदिरात भाविकांची असाधारण गर्दी दिसून आली, ज्यामध्ये ५,००,००० हून अधिक भाविकांनी रामलल्लाचे दर्शन घेतले. ३१ जानेवारी रोजीही २ लाख रामभक्त अयोध्येत पोहोचले होते.
प्राण प्रतिष्ठापूर्वी दररोज ४ ते ५ हजार लोक दर्शनासाठी येत असत असे सांगितले जात असे पण आता दररोज दीड ते दोन लाख भाविक दर्शनासाठी पोहोचत आहेत. आयुष्यात एकदा तरी भगवान रामाचे दर्शन घेण्याची इच्छा प्रत्येकाला असते. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून लोक अयोध्या शहरात येत आहेत. काही जण शेकडो किलोमीटर सायकल चालवून रामाच्या दारापर्यंत पोहोचत आहेत, तर काही जण पायी चालत जात आहेत. काही लोक रामाच्या दरबारात हजेरी लावण्यासाठी बस, ट्रेन किंवा विमानाने येत आहेत. अनेक सामाजिक सेवा संस्था वृद्धांना स्वखर्चाने रामलल्लाचे दर्शन घेता यावे यासाठी व्यवस्था करण्यात व्यस्त आहेत. परमेश्वराचे दर्शन घेण्यासाठी सातासमुद्र पार करून लोक येत आहेत.
अयोध्येच्या अर्थव्यवस्थेला गती
अयोध्येत विक्रमी संख्येने भाविकांच्या आगमनाने, या ठिकाणाच्या अर्थव्यवस्थेला गती मिळू लागली आहे आणि येत्या काळात ती बुलेट ट्रेनच्या वेगाने धावेल असे म्हंटले तर वावगे ठरणार नाही. रामलल्लाच्या दर्शनासाठी दररोज दीड ते दोन लाख भाविक अयोध्या शहरात पोहोचत आहेत. अशा परिस्थितीत तेथील स्थानिक लोकांना प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे रोजगार मिळाला आहे. असे म्हटले जाते की, अयोध्येत दीड ते दोन वर्षांपूर्वी कोणत्याही प्रकारच्या व्यवसायातून दररोज पाच ते सहाशे रुपये कमावणारा व्यक्ती आता एक हजार ते दीड हजार रुपयांपेक्षा जास्त कमाई करत आहे. म्हणजेच त्यांचे उत्पन्न वाढत आहे.
देश-विदेशातील भाविकांच्या आगमनामुळे, राम नगरीत आता रेडिसन, मॅरियट, ओबेरॉय, ताज, डोमिनोज सारख्या मोठ्या औद्योगिक गटांची हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंट्स उघडली आहेत.अयोध्येच्या भूमीवर दररोज लाखो रुपयांचा व्यवसाय होत आहे. ज्यामुळे उत्तर प्रदेशची अर्थव्यवस्था वेगाने पुढे जात आहे.
अयोध्येत सध्या सुमारे ६५ नोंदणीकृत हॉटेल्स-रेस्टॉरंट्स आहेत आणि १०५६ नोंदणीकृत होम स्टे सुरू आहेत. जर आपण नोंदणी नसलेल्या हॉटेल्सचा समावेश केला तर केवळ हॉटेल्सची संख्या १०० पेक्षा जास्त आहे. अयोध्येतील पर्यटन आणि व्यवसाय क्षेत्रातील वाढत्या गुंतवणुकीमुळे, पुढील पाच वर्षांत, अयोध्येची अर्थव्यवस्था दिल्ली आणि मुंबईसारख्या मेट्रो शहरांशी स्पर्धा करण्यास सुरुवात करेल असा विश्वास आहे.
अयोध्येच्या इतर ठिकाणांचेही सुशोभीकरण
राम मंदिराच्या बांधकामाबरोबरच, राज्यातील योगी सरकार अयोध्येतील पौराणिक महत्त्वाच्या इतर ठिकाणांचा विकास करण्यात व्यस्त आहे. आता भाविक या पर्यटन स्थळांना भेट देत आहेत. तिथे व्यवसाय करणारे सर्व छोटे-मोठे व्यावसायिकही प्रचंड नफा कमवत आहेत. आता जे दूरवरून येतात त्यांना काही दिवस अयोध्येत राहून शहराचा दौरा करायचा आहे. त्यामुळे दुर्लक्षित पर्यटन स्थळेही आता त्यांच्या सौंदर्याने उजळून निघालेली बघायला मिळत आहेत.
पूर्वी, वर्षातून फक्त दीड ते दोन कोटी लोक अयोध्येला भेट देत असत. पण आता दरवर्षी १२ ते १३ कोटी लोक अयोध्येत येतात. पर्यटन विभागाचे उपसंचालक राजेंद्र यादव म्हणतात की गेल्या वर्षी १३ कोटी भाविक अयोध्येत आले होते परंतु येत्या काळात त्यांची संख्या १५ कोटींच्या पुढे जाणार आहे.
दीपोत्सवाने जगात ओळख निर्माण केली
२०१७ मध्ये योगी सरकार स्थापन झाल्यानंतर, अयोध्येत दरवर्षी दीपोत्सवाचे आयोजन करण्यास सुरुवात झाली. दरवर्षी, दिवाळीच्या एक दिवस आधी, म्हणजे छोटी दिवाळीला, शरयू नदीच्या काठावर लाखो दिवे लावले जातात. गेल्या वर्षी, म्हणजे २०२४ मध्ये, राम नगरीत एका वर्षात २५ लाख दिवे पेटवण्यात आले. अयोध्येत सर्व विक्रम मोडून त्यांनी जागतिक स्तरावर आपली अनोखी आणि असाधारण ओळख निर्माण केली आहे. या कार्यक्रमाचे साक्षीदार होण्यासाठी उपस्थित असलेल्या गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्डच्या प्रतिनिधींनी या विक्रमाला अधिकृत मान्यता दिली.
पुढील ५ वर्षांत अर्थव्यवस्था आणखी वाढेल
सध्या राम मंदिराचे बांधकाम सुरू आहे. पुढील ५ वर्षात मंदिराचे बांधकाम कधी पूर्ण होईल. सर्व प्रकल्प पूर्ण झाले तर भाविकांची संख्या झपाट्याने वाढेल. अयोध्येत अधिक गुंतवणूक होईल आणि या अर्थव्यवस्थेला विकासाचे नवे पंख मिळतील असा अंदाज व्यक्त केला जात आहे.
ताजमहालपेक्षा जास्त पर्यटक अयोध्येत येत आहेत.
रामनगरी अयोध्या पर्यटकांची पहिली पसंती बनली आहे. आता लोक इतर पर्यटन स्थळांना भेट देण्यापेक्षा अयोध्येला जाणे जास्त पसंत करत आहेत. सप्टेंबर २०२५ मध्ये १३५.५ दशलक्ष देशांतर्गत पर्यटक आणि ३ हजारांहून अधिक परदेशी पर्यटक रामलल्लाला भेट देण्यासाठी आले होते. राम मंदिर हे उत्तर प्रदेशातील सर्वाधिक भेट दिले जाणारे ठिकाण बनले आहे. पर्यटनाच्या बाबतीत राम मंदिराने ताजमहालालाही मागे टाकले आहे. .
अयोध्या येथे पोहोचण्यासाठी उत्तम कनेक्टिव्हिटी
अयोध्यापर्यंत पोहोचण्यासाठी केंद्र आणि उत्तर प्रदेश सरकारने उत्कृष्ट कनेक्टिव्हिटी प्रदान केली आहे. महर्षी वाल्मिकी आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हवाई प्रवाशांसाठी पुनर्विकासित करण्यात आला आहे, तसेच अयोध्या धाम रेल्वे स्थानक रेल्वे प्रवाशांसाठी पुनर्विकासित करण्यात आले आहे. अयोध्या स्थानकापासून राम मंदिराचे अंतर सुमारे सहा किलोमीटर आहे, तर केंद्र सरकारने आधीच सांगितले आहे की अयोध्या केवळ धार्मिक शहर म्हणून नव्हे तर भारतातील एक नवीन पर्यटन स्थळ म्हणून विकसित केले जात आहे.
