नवी दिल्ली : 22 जानेवारी रोजी अयोध्येतील राम मंदिराचा भव्य अभिषेक समारंभ पार पडणार आहे. तर या समारंभाच्या आधी, श्री रामजन्मभूमी तीर्थ क्षेत्र ट्रस्टने मंदिराची प्रमुख वैशिष्ट्ये सांगितली आहेत.
तीर्थ क्षेत्र ट्रस्टने सांगितले की, राम मंदिर हे पारंपारिक नागर शैलीत आहे आणि त्याची लांबी 380 फूट, रुंदी 250 फूट आणि उंची 161 फूट आहे. नागर वास्तुकला ही उत्तर भारतात उगम पावलेली मंदिर वास्तुकलेची एक शैली आहे. मंदिरांमध्ये शिखर नावाचे उंच पिरॅमिड टॉवर आहेत ज्यांच्या शीर्षस्थानी कलश आहे. मंदिरांचे खांब क्लिष्ट रचनांनी कोरलेले आहेत आणि भिंती शिल्प आणि आरामाने सजवलेल्या आहेत. गर्भगृह हे मंदिराचे सर्वात आतले गर्भगृह आहे, जिथे देवता विराजमान आहे. मुख्य गर्भगृहात भगवान श्री राम (श्री राम लल्लाची मूर्ती) चे बालपणीचे रूप आहे आणि पहिल्या मजल्यावर श्री राम दरबार असेल.
या मंदिरात नृत्य मंडप, रंगमंडप, सभा मंडप, प्रार्थना आणि कीर्तन मंडप असे पाच मंडप आहेत. तर मंदिरासाठी प्रवेश पूर्वेकडून आहे, सिंह द्वार मार्गे 32 पायऱ्या चढून, दिव्यांग आणि वृद्धांच्या सोयीसाठी रॅम्प आणि लिफ्टची व्यवस्था करण्यात आली आहे.
परकोटा (आयताकृती कंपाऊंड भिंत) 732 मीटर लांबी आणि 14 फूट रुंदी, मंदिराभोवती आहे. कंपाऊंडच्या चार कोपऱ्यांवर सूर्यदेव, देवी भगवती, गणेश भगवान आणि भगवान शिव यांची चार मंदिरे आहेत. तसंच उत्तरेकडे माँ अन्नपूर्णेचे मंदिर आणि दक्षिणेकडे हनुमानजींचे मंदिर आहे.
मंदिराजवळ एक ऐतिहासिक विहीर (सीताकूप) आहे, जी प्राचीन काळातील आहे. श्री रामजन्मभूमी मंदिर संकुलात, महर्षी वाल्मिकी, महर्षी वशिष्ठ, महर्षी विश्वामित्र, महर्षी अगस्त्य, निषाद राज, माता शबरी आणि देवी अहिल्या यांच्या पूजनीय पत्नी यांना समर्पित प्रस्तावित मंदिरे आहेत. तर संकुलाच्या नैऋत्य भागात, कुबेर टिळा येथे, जटायूच्या स्थापनेसह भगवान शिवाच्या प्राचीन मंदिराचा जीर्णोद्धार करण्यात आला आहे. मंदिरात कुठेही लोखंडाचा वापर केलेला नाही आणि जमिनीतील ओलाव्यापासून संरक्षणासाठी ग्रॅनाइटचा वापर करून 21 फूट उंचीचा प्लिंथ बांधण्यात आला आहे.
मंदिराचा पाया 14-मीटर-जाड रोलर-कॉम्पॅक्टेड काँक्रीटच्या थराने बांधण्यात आला आहे, ज्यामुळे त्याला कृत्रिम खडकाचे स्वरूप प्राप्त झाले आहे. तर मंदिर संकुलात सांडपाणी प्रक्रिया केंद्र, जलशुद्धीकरण केंद्र, अग्निसुरक्षेसाठी पाणीपुरवठा आणि स्वतंत्र वीज केंद्र आहे. याशिवाय 25,000 लोकांच्या क्षमतेचे एक पिलग्रिम्स फॅसिलिटी सेंटर बांधले जात आहे, जे यात्रेकरूंना वैद्यकीय सुविधा आणि लॉकर सुविधा प्रदान करेल. कॉम्प्लेक्समध्ये आंघोळीसाठी जागा, वॉशरूम, वॉशबेसिन, ओपन टॅप इत्यादीसह स्वतंत्र ब्लॉक देखील असणार आहेत.
हे मंदिर पूर्णपणे भारताच्या पारंपारिक आणि स्वदेशी तंत्रज्ञानाचा वापर करून बांधले जात आहे. 70 एकर क्षेत्रापैकी 70% क्षेत्र हिरवेगार ठेवून पर्यावरण-जलसंवर्धनावर विशेष भर देऊन हे बांधले जात आहे.
