रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे (RBI) गव्हर्नर शक्तिकांत दास (Shaktikant Das) यांनी आज (1 एप्रिल) मुंबईत आयोजित RBI च्या 90 व्या वर्धापन दिनाच्या स्मरण समारंभात केंद्रीय बँकेच्या गेल्या नऊ दशकांतील गौरवशाली प्रवासाबाबत सांगितले. उपस्थितांना संबोधित करताना राज्यपाल दास यांनी भारताच्या आर्थिक प्रगतीमध्ये संस्थेची अविभाज्य भूमिका आणि विकसित आव्हानांना तोंड देताना तिच्या अनुकूलतेवर अधोरेखित केले.
गव्हर्नर शक्तीकांत दास म्हणाले की, “रिझर्व्ह बँकेचा 9 दशकांहून अधिक काळ हा कार्यक्षम कामकाजाचा आणि राष्ट्रांच्या प्रगतीत योगदान देणारा आहे.” पुढे त्यांनी आरबीआयची मध्यवर्ती बँक म्हणून सुरुवातीच्या भूमिकेपासून भूमिकेपासून मुख्यत: बाजाराच्या अर्थव्यवस्थेचे सुत्रधार म्हणून सध्याच्या स्थितीशी संसाधन वाटपाशी संबंधित असलेल्या उत्क्रांतीवर प्रकाश टाकला.
गव्हर्नर दास यांनी समकालीन आव्हानांना आरबीआयच्या प्रतिसादाला आकार देण्यासाठी संरचनात्मक सुधारणांच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेवर जोर दिला. त्यांनी दिवाळखोरी आणि दिवाळखोरी संहिता लागू करणे आणि लवचिक चलनवाढ लक्ष्यीकरण स्वीकारणे यासारख्या महत्त्वाच्या उपक्रमांचा उल्लेख भारताची बँकिंग प्रणाली मजबूत करण्यासाठी आणि किंमत स्थिरता सुनिश्चित करण्यासाठी केला.
शक्तीकांत दास म्हणाले, “संस्था म्हणून आरबीआयची उत्क्रांती भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विकासाशी जवळून जोडलेली आहे. नियोजन कालावधीत दुर्मिळ संसाधनांच्या वाटपाशी प्रामुख्याने संबंधित मध्यवर्ती बँक असल्याने, RBI चे रूपांतर बाजार अर्थव्यवस्थेसाठी सक्षम बनले आहे.
ते पुढे म्हणाले, “आजच्या जगात वेगाने होत असलेले बदल पाहता, दिवाळखोरी आणि दिवाळखोरी संहिता लागू करणे आणि अलिकडच्या वर्षांत लवचिक चलनवाढ लक्ष्याचा अवलंब करणे यासारख्या मार्ग-ब्रेकिंग संरचनात्मक सुधारणांमुळे आम्हाला बँकिंग व्यवस्थेतील आव्हानांचा सामना करण्यास आणि किंमत स्थिरता राखण्याचे कार्य करण्यास मदत झाली आहे.”
“रिझर्व्ह बँक सतत उदयोन्मुख ट्रेंडचे मूल्यांकन करत आहे आणि बदलत्या काळाशी सुसंगत राहण्यासाठी आवश्यक धोरणात्मक उपाययोजना करत आहे”, असे दास यांनी सांगितले.
कोविड-19 साथीच्या आजारामुळे निर्माण झालेली अभूतपूर्व आव्हाने आणि सध्या चालू असलेल्या भू-राजकीय शत्रुत्वाची कबुली देत राज्यपाल दास यांनी भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या लवचिकतेची प्रशंसा केली.
अर्थव्यवस्थेला बाह्य धक्क्यांपासून वाचवण्यासाठी आणि मजबूत पुनर्प्राप्ती सुलभ करण्यासाठी त्यांनी देशाने स्वीकारलेल्या चांगल्या कॅलिब्रेट आणि समन्वित आर्थिक आणि वित्तीय धोरणांचे श्रेय दिले.
“आज आमची जीडीपी वाढ मजबूत आहे, चलनवाढ कमी होत आहे, आर्थिक क्षेत्र स्थिर आहे, बाह्य क्षेत्र स्थिर आहे आणि परकीय चलनाचा साठा सर्वकालीन उच्च पातळीवर आहे ही समाधानाची बाब आहे”, असेही दास म्हणाले.
