2024 ला अलविदा म्हणत आता काही तासातच नवीन वर्ष सुरू होणार आहे. नवीन वर्षाचे स्वागत मनापासून करायला सगळेच उत्सुक आहेत, पण राजकीय खेळपट्टीवर 2024 हे वर्ष अनेक अर्थांनी खास ठरले आहे. या वर्षात भारतीय राजकीय जगतात अशा अनेक घटना घडल्या ज्या ठळक बातम्या बनल्या. नितीश कुमार यांच्या सत्तापालटापासून ते केजरीवाल यांच्या अटकेपर्यंत आणि आतिशी सीएम बनण्यापर्यंत अशा अनेक घटना देशाच्या पटलावर घडल्या. त्यामुळे राजकीय वर्तुळात खळबळ उडाली होती. जाणून घेऊया काही मोठ्या आणि महत्त्वाच्या राजकीय घडामोडी.

1. नितीश कुमार यांनी मार्ग बदलला, एनडीएमध्ये सामील झाले –

जानेवारीच्या अखेरीस बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांनी पुन्हा एकदा मार्ग बदलला आणि इंडिया आघाडीशी संबंध तोडले. तसेच त्यांनी एनडीएमध्ये सामील होऊन सरकार स्थापन केले. नितीश कुमारांनी बाजू बदलण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. याआधीही ते 3 वेळा पलटले आहेत. त्यांच्या मित्रपक्षांची संख्या त्यांच्या पक्षाच्या आमदारांच्या संख्येपेक्षा जास्त असली तरी दर वेळी नितीशकुमार मुख्यमंत्री होतात हे विशेष. हे तेच नितीश कुमार आहेत ज्यांनी विरोधी पक्षांना एकत्र आणण्यात आणि भारत आघाडी स्थापन करण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले होते, परंतु आता ते एनडीएचे मित्रपक्ष बनले आहेत.

2. राहुल गांधींची भारत जोडो न्याय यात्रा – काँग्रेस नेते आणि माजी काँग्रेस अध्यक्ष राहुल गांधी यांनी लोकसभा निवडणुकीपूर्वी राजकीय मैदान शोधण्यासाठी भारत जोडो न्याय यात्रा काढली. हा प्रवास मणिपूर ते मुंबई असा चालला. या प्रवासादरम्यान राहुल गांधी यांनी ६६ दिवस चालत ६,२०० किलोमीटरचे अंतर कापले. 14 जानेवारी 2024 रोजी मणिपूरच्या थौबल येथून सुरू झालेली ही यात्रा 20 मार्च 2024 रोजी मुंबईत संपली. यादरम्यान मणिपूर, नागालँड, आसाम, मेघालय, पश्चिम बंगाल, बिहार, झारखंड, ओडिशा, छत्तीसगड, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, राजस्थान आणि गुजरातमधून जाणार आणि शेवटी महाराष्ट्रापर्यंत राहुल गांधी जनतेला भेटले.

3. भाजपचा 400-पारचा नारा फसला –

18व्या लोकसभा निवडणुकीत 400-पारचा नारा देणाऱ्या भाजपला बहुमताचा आकडाही गाठता आला नाही. 4 जून रोजी जाहीर झालेल्या निवडणुकीच्या निकालात भाजपला केवळ 240 जागांवर समाधान मानावे लागले. पण युतीतल्या मित्रपक्षांच्या जोरावर नरेंद्र मोदी तिसऱ्यांदा पंतप्रधान झाले. याआधी 2014 आणि 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपला पूर्ण बहुमत मिळाले होते पण यावेळी भाजप स्वबळावर सरकार बनवण्यात यशस्वी होऊ शकला नाही.

4. अरविंद केजरीवाल यांची अटक-

मार्च 2024 चा महिना आम आदमी पक्षासाठी अडचणीचा ठरला. आम आदमी पार्टीचे राष्ट्रीय संस्थापक आणि तत्कालीन मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांना दिल्ली दारू घोटाळ्याप्रकरणी अटक करण्यात आली होती. विद्यमान मुख्यमंत्र्यांना अटक होण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. लोकसभा निवडणुकीच्या वेळी सर्वोच्च न्यायालयाने केजरीवाल यांना २१ दिवसांचा जामीन मंजूर केला होता.

5. केजरीवाल यांचा राजीनामा आणि आतिशी यांना आदेश-

केजरीवाल यांना सप्टेंबर महिन्यात सर्वोच्च न्यायालयाकडून जामीन मिळाला होता, मात्र केजरीवाल यांना जामीन देताना सर्वोच्च न्यायालयाने काही अटीही घातल्या. जसे की, ते कोणत्याही फाईलवर सही करू शकत नाहीत , मुख्यमंत्री कार्यालयात जाऊ शकत नाही. यानंतर केजरीवाल यांनी मुख्यमंत्रिपदाचा राजीनामा दिला. आप मधल्या अतिशी मार्लेना यांच्या नावाला विधिमंडळ पक्षाच्या बैठकीत मंजुरी देण्यात आली आणि आतिशी यांनी दिल्लीचे 8 व्या मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली.

6. जामिनानंतर हेमंत सोरेन पुन्हा मुख्यमंत्री बनले –

हे वर्ष केजरीवाल यांच्याबरोबर झारखंडचे मुख्यमंत्री हेमंत सोरेन यांच्यासाठी चढ-उतारांनी भरलेले होते. कथित जमीन घोटाळ्याप्रकरणी त्यांना जानेवारीमध्ये तुरुंगात टाकण्यात आले होते. त्यांच्यानंतर चंपाई सोरेन यांना राज्याची सत्ता हाती घेतली. पण जुलैमध्ये हेमंत सोरेन यांना जामीन मिळाला आणि त्यांनी तिसऱ्यांदा राज्याच्या मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. त्यानंतर चंपाई सोरेन यांना राजीनामा द्यावा लागला होता. यानंतर नाराज चंपाई सोरेन यांनी झारखंड मुक्ती मोर्चाचा राजीनामा देऊन भाजपमध्ये प्रवेश केला. पण या वर्षी झालेल्या विधानसभा निवडणुकीत हेमंत सोरेन पुन्हा झारखंडचे मुख्यमंत्री झाले.

7. प्रियांकाची राजकीय इनिंग सुरू –

काँग्रेस नेत्या प्रियंका गांधी यांनी केरळमधील वायनाडमधून लोकसभा पोटनिवडणूक जिंकल्यानंतर राजकीय इनिंगला सुरुवात केली. प्रियांकाने यापूर्वी कधीही निवडणूक लढवली नव्हती. तिने भाऊ राहुल गांधी, आई सोनिया गांधी आणि पक्षाच्या नेत्यांसाठी प्रचार केला आहे, पण पहिल्यांदाच निवडणूक लढवून आणि जिंकून ती संसदेत पोचली.

8. सिक्कीममध्ये विरोध संपला –

निरोगी लोकशाहीत विरोधी पक्षाची भूमिका महत्त्वाची असते, असे म्हटले जाते. सरकारच्या प्रत्येक कामावर आणि धोरणावर विरोधी पक्ष लक्ष ठेवतो, पण विरोधक नसेल तर कल्पना करा काय होऊ शकते ..आता सिक्कीममध्येही असाच प्रकार पाहायला मिळाला आहे. सिक्कीममध्ये विरोधी पक्षाचा एकही आमदार नाही. सिक्कीम विधानसभेच्या सर्व जागा सत्ताधारी सिक्कीम क्रांतीकारी मोर्चाच्या आमदारांकडे आहेत. दोन जागांवर झालेल्या पोटनिवडणुकीतही एसकेएमचा बिनविरोध विजय झाला आहे.

9. ओडिशात नवीन पटनायक यांचा पराभव –

यावेळी ओडिशा विधानसभा निवडणुकीत मोठा गोंधळ पाहायला मिळाला. राज्याच्या राजकारणात 24 वर्षे सत्तेत असलेल्या नवीन पटनायक यांची सत्ता संपुष्टात आली. यावेळी भारतीय जनता पक्षाने 78 जागा जिंकून पूर्ण बहुमताने सरकार स्थापन केले. नवीन पटनायक यांचा पक्ष बिजू जनता दल केवळ 51 जागांवर मर्यादित राहिला.

10. राहुल गांधीचा विजय आणि स्मृती इराणीचा पराभव

2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत अमेठीमधून राहुल गांधींचा पराभव करणाऱ्या स्मृती इराणी या वेळी स्वत: निवडणूक हरल्या. त्यांचा काँग्रेसच्या किशोरीलाल शर्मा यांनी विक्रमी मतांनी पराभव केला. तर राहुल गांधींनी रायबरेली आणि वायनाड या दोन्ही जागा जिंकल्या पण त्यांनी वायनाडची जागा सोडली आणि रायबरेलीची जागा निवडली.आता राहुल गांधी लोकसभेत विरोधी पक्षाच्या भूमिकेत आहेत.