Article 370 : आज कलम 370 हटवून पाच वर्षे पूर्ण झाली आहेत. पाच वर्षांपूर्वी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी ५ ऑगस्ट रोजी संसदेत संबोधित करताना महत्त्वाचे बदल केले होते. त्यांच्या भाषणानंतर जम्मू-काश्मीरमधील कलम ३७० हटवण्यात आले.
5 ऑगस्ट 2019 रोजी, केंद्रातील भाजप सरकारने कलम 370 हटवून जम्मू-काश्मीरला इतर भागाशी जोडेल, या निर्णयावर देशात संमिश्र प्रतिक्रिया उमटल्या त्याचे गंभीर परिणामही झाले. आजच्या लेखात आपण कलम 370 हटवल्या नंतर जम्मू-काश्मीरमध्ये काय बदल झाला हे जाणून घेणार आहोत. चला तर मग…
सुरक्षा परिस्थितीत सुधारणा
5 ऑगस्ट 2019 च्या ऐतिहासिक निर्णयामुळे दहशतवादी कारवायांमध्ये मोठी घट झाली. मागील वर्षांच्या तुलनेत 2024 मध्ये दहशतवाद्यांच्या हत्यांमध्ये लक्षणीय घट झाली, जो कलम 370 रद्द केल्याचा आणखी एक परिणाम आहे. दगडफेक, फुटीरतावाद्यांनी पुकारलेले संप आणि रस्त्यावरची हिंसक निदर्शने गेल्या पाच वर्षांत जवळपास नाहीशी झाली आहेत.
2019 च्या तुलनेत काश्मीर खोऱ्यात मतदान सहभागामध्ये 30 अंकांनी मोठी वाढ झाल्याने, गेल्या 40 वर्षांतील लोकसभा निवडणुकीत जम्मू आणि काश्मीरमध्ये सर्वाधिक मतदान झाले यावरून सुरक्षा परिस्थितीत झालेल्या सुधारणेचा अंदाज लावला जाऊ शकतो.
आर्थिक विकास आणि गुंतवणूक
सर्वात लक्षणीय बदलांपैकी एक म्हणजे आर्थिक गुंतवणुकीचा ओघ. स्वातंत्र्यानंतर जम्मू-काश्मीरमध्ये केवळ 14,000 कोटी रुपयांची खाजगी गुंतवणूक झाली होती. मात्र, कलम 370 रद्द हटवल्या नंतरआणि नवीन औद्योगिक विकास योजना लागू केल्यानंतर, केंद्रशासित प्रदेशात गेल्या तीन वर्षांत सुमारे 1 लाख कोटी रुपयांचे गुंतवणुकी झाली असल्याची माहिती आहे.
श्रीनगर आणि लेह दरम्यान वर्षभर कनेक्टिव्हिटीचे आश्वासन देणारे झोजिला बोगद्यासारखे प्रकल्प पूर्णत्वाच्या जवळ आहेत. भारतभरातील गुंतवणूकदारांना आकर्षित करून नवीन औद्योगिक उद्याने आणि पर्यटन उपक्रम सुरू करण्यात आले आहेत. स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना देऊन प्रसिद्ध दल सरोवराचे संवर्धन आणि पर्यटन विकासाचे प्रयत्न पुनरुज्जीवित केले जात आहेत.
राजकीय वातावरण
राजकीय परिस्थिती राजकीयदृष्ट्या, प्रदेशात लक्षणीय बदल झाले आहेत. मतदारसंघांचे परिसीमन आणि नवीन राजकीय जुळवाजुळव यामुळे सत्तेचा समतोल बदलला आहे. तळागाळात लोकशाहीला अधिक आवाज देत स्थानिक स्वराज्य संस्था आणि पंचायती राज संस्था बळकट झाल्या आहेत.
सांस्कृतिक आणि सामाजिक एकीकरण
सांस्कृतिक आणि सामाजिक एकात्मता सांस्कृतिकदृष्ट्या, काश्मिरी वारसा आणि परंपरांना प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रयत्न केले गेले आहेत. सण, हस्तकला आणि स्थानिक कला मोठ्या व्यासपीठांवर दाखवल्या जात आहेत, ज्यामुळे तरुणांमध्ये अभिमान आणि ओळख वाढली आहे.
